بزرگنمايي:

عصر کرد - هفته نامه سیروان در شماره 994 در 6 مرداد در مطلبی به قلم امید باتو کارشناس محیط زیست به بررسی و اثرات زیست محیطی واژگونی تانکرهای حامل سوخت در جاده های کردستان پرداخته و در آن تاکید کرده با ساخت جاده جدید و تغییر مسیر عبور این خودروها می توان شاهد توسعه پایداری در کردستان بود.
در این مطلب آمده است: یکی از چالش‌های بسیار مهم محیط زیست در کردستان، وجود جاده‌های غیر استاندارد است که به شدت حادثه خیز است. در جاده‌های مواصلاتی مریوان - سنندج، دیواندره - سنندج و نیز سنندج - کرمانشاه کمتر روزی است که سوانح جاده ایی منجر به جرح یا فوت اتفاق نیفتد.
تا چند سال پیش، دغدغه مردم کردستان فقط غیر استاندارد بودن جاده و احتمال وقوع تصادفات و سوانح جاده‌ای بود اما چند سالی است که حضور تانکرهای عراقی حامل نفت و مشتقات نفتی مزید بر علت شده است.
هر گونه تصادف و واژگونی تانکرهای عراقی در مسیر مریوان - سنندج، منجر به تخلیه هزاران لیتر نفت خام و مشتقات نفتی می ‌شود که اغلب آنها به رودخانه و منابع آبی سرازیر شده و آلودگی‌ های هیدروکربنی ناشی از آن به شدت بر محیط زیست و اکوسیستم‌ های آبی (رودخانه ایی) تاثیر می‌ گذارد.
جدای از مرگ و میر و داغدار شدن خانواده‌های قربانیان که به هیچ عنوان جبران نخواهد شد، تحمیل بار روانی بسیار زیاد به جامعه، عدم استقبال جدی گردشگران در مقایسه با ظرفیت‌های بالقوه بسیار بالای منطقه در جذب گردشگر، آلوده شدن خاک، اراضی کشاورزی، از حیز انتفاع خارج شدن (غیر قابل استفاده شدن) آب‌های سطحی، آلودگی آب های زیرزمینی و در نتیجه کاهش تولید محصولات کشاورزی، بروز بیماری‌های صعب العلاج و... از جمله این تاثیرات خواهد بود.
این معضل هرازگاهی چند با وقوع یک تصادف جدید، در کانون توجهات واقع شده و موضوع به بحث داغی تبدیل می‌شود که گاه از زوایای مختلف مورد کند و کاو رسانه‌ها، مردم و مسئولین قرار می‌گیرد. در این بررسی‌ ها گاه تقصیر تصادف بر گردن جاده بوده و گاه راننده به عنوان خطاکار معرفی می شود.
این موضوع به همان معمای رایج تخم مرغ و مرغ شبیه است که معمولا به این شکل بیان می‌ شود که کدام نخست بوده است، مرغ یا تخم مرغ.
در این یادداشت که بر روی جاده جدید مریوان - سنندج تمرکز دارد سعی شده است جاده مذکور را به دلیل حذف تهدید آلودگی‌های نفتی از منابع آبی ناشی از واژگونی تانکرهای نفتکش عراقی را به عنوان یک الزام در جهت حفاظت از محیط زیست معرفی نماید.
در تصادفات یا واژگونی تانکر در جاده‌های کردستان، چه راننده مقصر باشد چه جاده خطاکار، آنچه که ثابت است ایجاد آلودگی و بحران محیط‌ زیست است که در نهایت سلامت شهروندان را مورد تهدید قرار خواهد داد.
واقعیت امر آنست که جاده به عنوان یک زیرساخت، از مولفه‌های لازم و بسیار مهم در مباحث توسعه ایی هر کشوری است. بدون جاده توسعه امکان پذیر نخواهد بود. اگر توسعه را بر اساس تعریف واقعی آن یک امر کیفی و حفظ محیط زیست را جهت رسیدن به توسعه پایدار، یک تکلیف بدانیم، توسعه جاده‌ها از الزامات رسیدن به توسعه و بنابراین از الزامات حفظ محیط زیست می‌ باشد. اگر چه جاده کشی در صورت عدم رعایت اصول و منافع محیط زیست، به زیان آن بوده و منجر به از هم گسیختگی زیستگاه‌ها و در نهایت جزیره ایی شدن مناطق خواهد شد.
در موضوع توسعه جاده‌های کردستان، منافع محیط زیستی بیشماری را می ‌توان برشمرد. صرفه‌ جویی در زمان، مصرف سوخت کمتر، کاهش مصرف لنت ترمز، لاستیک و همچنین استهلاک کمتر قطعات خودرو در کنار افزایش ضریب امنیت جاده ایی نمونه‌هایی از این منافع هستند.
ترانزیت نفت و صادرات و واردات کالا از مرز کردستان با کشور عراق، در واقع جزو مناسبات سیاسی و در حوزه کاری دستگاه های متولی دیپلماسی کشور و همچنین مرتبط با حوزه امنیت ملی است، لذا دخیل بستن به حذف این عبور و مرور از جاده‌های کردستان، نه منطقی بوده و نه امکان پذیر خواهد بود.
در این میان خطاکار معرفی کردن راننده و جاده و... هم دردی را دوا نخواهد کرد بلکه بایستی به صورت اصولی و با روش علمی به حل موضوع اقدام کرده و از پاک کردن صورت مسئله حذر کرد.
اگر استان کردستان را به دو نیمه غربی و شرقی تقسیم کنیم نیمه غربی استان با داشتن توپوگرافی و عوارض طبیعی سخت و خشن، دارای ‌بارندگی قابل ملاحظه، پوشش جنگلی، فون و فلور متنوع و رودخانه‌های خروشان است که این فاکتورها که هر چند پتانسیل خوبی برای رسیدن به توسعه پایدار هستند اما در صورت بروز هرگونه حوادث و سوانحی در حوزه محیط زیست، شدت ریسک آن را افزایش خواهند داد.
بنابراین برای جلوگیری از بروز حوادث، بایستی با شناخت رابطه علت معلولی این حوادث در جهت رفع آن چاره اندیشی نمود. منطقی ترین و تنها راهکار مشخص علمی برای مرتفع نمودن معضل واژگونی تانکرهای نفتکش و آلودگی‌های ناشی از عبور و مرور تانکرها، حذف آن از مسیر فعلی با ایجاد یک جاده جایگزین است که می‌تواند به تمامی این دغدغه‌ها پایان بخشد.
با کاهش بار ترافیکی موجود و نیز حذف ترانزیت کالا و تردد تانکرهای نفتکش در جاده فعلی، می‌ توان این مسیر را به دلیل داشتن سیمای طبیعی و مناظر بسیار بدیع، به عنوان یک مسیر گردشگری به علاقمندان این حوزه معرفی کرد.
خوشبختانه جاده در دست احداث مریوان - سنندج به عنوان یک جاده جایگزین علیرغم به درازا کشیدن روند اجرایی آن، در حال اتمام بوده و طبق وعده مسئولین ارشد استان، این جاده تا سال 98 به بهره برداری خواهد رسید که در این صورت، علاوه بر کاهش بعد مسافت و در نتیجه صرفه ‌جویی در زمان، سوخت، لاستیک و... که پیشتر هم به آن اشاره شد، به دلیل نداشتن پیچ و خم و نقاط حادثه‌ خیز که در جاده فعلی بسیار زیاد است امکان تصادف و واژگونی‌ها را تا حد بسیار زیادی از بین خواهد برد.
به بهره‌برداری رسیدن این جاده و حذف استرس و دغدغه تصادف، بدون تردید گردشگران و مسافران بی شماری را به مریوان و غرب استان گسیل داشته که در رشد و شکوفایی اقتصاد منطقه تأثیر بسزایی خواهد داشت.
از ویژگی‌های قابل توجه جاده جدید در حوزه محیط زیست، وجود تونل باغان - شیخ عطار است که با طول حدود 2 کیلومتر، همانند پل طبیعت عمل کرده و کریدور ارتباطی بین زیستگاه‌های کره میانه، پیازه، قله برد و چهل چشمه و سارال را برای حیات وحش حفظ خواهد کرد.
زمانی اهمیت این موضوع بیشتر نمایان خواهد شد که بدانیم گونه بسیار ارزشمند و با اهمیت خرس قهوه ایی در این زیستگاه‌ها حضور داشته و با برنامه ریزی و کار کارشناسی بر روی آن (اکوتوریسم)، از قبل حفظ و حمایت این گونه که در حال حاضر وضعیت مناسبی ندارد، می‌ توان به رشد و شکوفایی اقتصاد منطقه کمک شایانی کرد.
در نهایت با امعان نظر در تفاصیلی که شرح آنها رفت به این نتیجه می‌ رسیم که جاده و مسیر جدید مریوان - سنندج، یک الزام در جهت حفاظت از محیط زیست کردستان بوده و می‌ تواند به عنوان یک کاتالیزور در مسیر رسیدن به توسعه پایدار عمل نماید. بنابراین لازم است هم مردم و هم مسئولین دلسوز دست به دست هم داده و تمامی همت خود را به کار گرفته تا این جاده در موعد مقرر تحت کاربری قرار گیرد.