بزرگنمايي:

عصرکرد- واژه گیاه خواری که به معنای خودداری از خوردن گوشت جانواران است امروزه در تمام دنیا شناخته شده و در کشوری همچون هند ریشه ای تاریخی و مذهبی دارد.
اگر چه در میان مسلمانان خوردن گوشت برخی از حیوانات به شرط حلال بودن آن مجاز است و در جامعه اسلامی ما هم جمعیت گیاه خواران بسیار اندک است ولی نکته جالب توجه اینکه با آغاز فصل بهار غذای اصلی مردم مناطق زاگرس از جمله کردستان خوردن گیاهان بهاری اختصاص پیدا می کند و شاید بتوان گفت بهار با فصل گیاه خواری مردم این استان و دیگر استان های زاگرس نشین همراه است.
البته امسال ویژه تر از سنوات گذشته است چرا که اگر در سال های قبل در طبخ گیاهان خوراکی از گوشت استفاده می شد امسال بدلیل گران شدن قیمت آن همه رو به استفاده و جایگزینی سویا بجای گوشت کرده و از این لحاظ فصل بهار امسال بستر گیاه واری در این منطقه بیشتر شده است.
بسان تمام وجوه زیست زاگرس نشینان که متاثر از زایش گل، رویش گیاه جان بهاری یافته در این روزها سبد غذایی بسیاری از خانوارهای کردستانی نیز از سفره سبز بهار متبرک و متنعم است.
از دیر باز بهار و رویش سبزینه متنوع گل و گیاهان برای اهالی استان کردستان به معنای فرصتی برای چیدن و تناول گیاهان خودرو خوراکی تلقی شده که افزون بر ارزش غذایی از نظر خواص دارویی و کارکردهای درمانی از اهمیت بیشتری نیز برخوردار هستند.
منظره حضور زنان و مردانی که در جای جای استان از مناطق و ارتفاعات سر سبز هورامان و مریوان گرفته تا دشت های قروه، دهگلان و مناطق ییلاقی سقز و بانه در حال چیدن گل و گیاهان و بوته های خوراکی و دارویی، نشان از اهمیت و مطلوبیت این روییدنی های بهاری دربین خانوارهای این منطقه دارد.
«کنگر»، «بنا»، «شنگ»، «گیلاخه»، «کنیوال»، «پونه»، «خوژه» و «ریواس» از جمله گیاهان خود روی خوراکی هستند که با آغاز فصل بهار از دامنه کوه ها و مراتع استان چیده و در سطح بازار به فروش می رسند.
چیدن این گیاهان خوراکی که جنبه دارویی هم دارند از اوایل فروردین آغاز و تا اوایل خرداد به طول می انجامد البته در سال هایی که بارندگی مطلوب باشد این زمان بیشتر هم می شود و تا پایان این فصل ادامه می یابد.

** گیاهان بهاری ارگانیک هستند
یک کارشناس تغذیه و رژیم درمانی اظهار داشت: تمام سبزیجات دارای خواص ارزشمندی هستند و بدلیل داشتن طیف وسیعی از ویتامین ها و فیبر مصرف آن برای همه ضروری است.
مسعود امینی اضافه کرد: از آنجا که خواستگاه رویش گیاهان بهاری در ارتفاعات و مراتع است نسبت به سبزیجاتی که در مزارع تولید می شوند از لحاظ سلامت بدلیل مصرف نشدن کود شیمیایی و آفت کش ها در فرآیند تولید شان، بسیار سالم و به عبارتی می توان گفت ارگانیک هستند.
این کارشناس تغذیه و رژیم درمانی افزود: علاوه بر این گیاهان بهاری از آب باران و چشمه ها و آب های زیرزمینی تغذیه می کنند در حالیکه گاهی در تولید سبزیجات در حاشیه شهرها از آب فاضلاب نیز استفاده می شود.
امینی یادآور شد: وجود فیبر در این نوع از گیاهان باعث پیشگیری از سرطان کولون و کاهش فشار خون، منبع عظیم منیزیم و پتاسیم در آن هم در جلوگیری از بیماری های قلبی و عروقی موثر است.
وی با اشاره به اینکه مصرف سبزیجات باید در برنامه غذایی روزانه گنجانده شود، گفت: گیاهی همچون کنگر در درمان کبد چرب و کاهش کلسترول خون بسیار موثر است.
این کارشناس تغذیه و رژیم درمانی اظهار داشت: گیاهانی همچون شنگ و لوشه هم برای رفع بیماری های کلیوی موثر و مفید هستند.
امینی اضافه کرد: بطور کلی مصرف این گیاهان بطور خام خواص بیشتری دارد چرا که وقتی پخته می شوند در اثر حرارت مقداری از ویتامین های آن از دست می رود.
وی به شیوه خشک کردن گیاهان خوراکی این فصل هم اشاره کرد و افزود: به هیچ وجه نباید جلوی نور آفتاب اقدام به خشک کردن این گیاهان کرد بلکه باید در مکانی مناسب و در سایه این کار را انجام داد.
این کارشناس تغذیه و رژیم درمانی تاکید کرد: فریز کردن هم شیوه خوبی برای نگهداری گیاهان بهاری و سبزیجات است ولی ماندگاری آن حداکثر تا 6 ماه است البته بسته به شیوه خشک کردن تا یک سال نیز قابل نگهداری و استفاده است.
امینی یادآور شد: توصیه می شود وقتی سبزیجات حرارت داده می شود شعله گاز بسیار کم باشد تا مواد مغذی موجود در آنها حفظ شود.
زنان کُرد با گیاهان بهاری غذاهای مختلفی می پزند به گونه ای که خورشت کنگر و پختن چند نوع غذا از این گیاهان خوراکی از جمله قازیاخه، گوزروان، گیلاخه،په له شوانه و هه لامه در میان مردمان دیار کردستان رواج بیشتری دارد.
این گیاهان خوراکی طبیعی بسته با ذائقه خانواده ها با تخم مرغ و یا سویا و دیگر افزودنی ها تهیه و طبخ می شود البته خانواده هایی نیز هستند که ترجیح می دهند بدون هیچ گونه مواد افزودنی آنها را پخته و میل کنند.
خواص غذایی این نوع از گیاهان بر کسی پوشیده نیست به همین دلیل از سالیان دور تاکنون بهار فصل گیاه خواری مردم این استان بوده و کارشناسان علم تغذیه هم همواره تاکید کرده اند مردم مصرف این گیاهان بر فست فودها ترجیح داده شود.