چاپ

عصر کرد - سنندج - نوای خوش کوهستانی آنگونه با زندگی و رفتار مردم کردستان هم آغوش شده و طنین صدای اهالی این دیار را تحت تاثیر قرار داده تا گوش همه ایرانیان و مردمان دیگر نقاط جهان نیز تشنه شنیدن موسیقی این خطه شوند.

این تشنگی تا آنجا پیش رفت که امسال سنندج به نمایندگی از این مردم هزار آوا، شهر خلاق موسیقی در میان شبکه شهرهای خلاق یونسکو شد و حالا باید برنامه‌های توسعه پایدار شهری‌اش را برای آینده‌ای نزدیک بر اساس موسیقی کُردی و بهرره مندی از مزایای آن بنا کند.
کردستان زادگاه بسیاری از نوازندگان و آوازخوانان نام آشنای ایران زمین است بطوریکه دستگاه های موسیقی ماهور، شور، نوا، همایون، سه‌گاه، چهارگاه و راست پنج‌گاه و گوشه‌های بسیاری که با این آوازها به اوج خود رسیده‌اند، در این دیار متولد شدند.
نی، سرنا، نایه، دهل، دف، تنبک، تنبور، کمانچه، دیوان، شمشال، برخی سازهای موسیقی کُردی هستند که هر کدام از آنها پنجه در سینه کردستان دارند و نبودنشان پای موسیقی این خطه موسیقی و هنر پرور را لنگ می کند.
سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد که آن را به نام یونسکو می‌شناسیم، در راستای یکی از اهدافش که پیشبرد صلح و رفاه همگانی در جهان از طریق همکاری است، در سال 2004 که اعضای آن به 190 کشور رسید، طرحی به نام شبکه شهرهای خلاق را به اجرا درآورد که هدف آن ترویج همکاری میان شهرهایی است که از خلاقیت برای پیشرفت خود استفاده کرده بودند.
شبکه شهرهای خلاق یونسکو، هفت حوزه خلاقیت، شامل صنایع دستی، هنرهای بومی، هنرهای چندرسانه‌ای، فیلم، طراحی، خوراک شناسی، ادبیات و موسیقی را پوشش می‌دهد و مهمترین ویژگی آن، استفاده از صنایع فرهنگی در هفت حوزه مطرح شده البته برای توسعه شهرها در داخل کشور و همکاری جدی و فعالانه با دیگر کشورها در زمینه خلاقیت های فرهنگی است.
شهرهایی که به این شبکه می‌پیوندند، متعهد می‌شوند فعالیت‌های مثبت‌شان را با هم به اشتراک بگذارند و در بخش‌های مختلف جامعه شهری همکاری را ترویج کنند.
جامعه جهانی بر غنای موسیقیایی کردستان مُهر تایید زد
استاندار کردستان معتقد است: ثبت جهانی سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی از جانب یونسکو مُهر تاییدی بر غنای موسیقایی دیار کردستان و حکایت از اهمیت و جایگاه والای هنر در زندگی و حیات مردمان این خطه دارد.
بهمن مرادنیا افزود: این رویداد تاریخی می‌تواند نقشی بسیار مهم در معرفی هر چه بیشتر موسیقی کُردی که مملو از نغمه‌ها و آواهای ماندگار با محتوای انسانی و حماسی است به جهانیان و مردمان ایران اسلامی داشته باشد.
وی اضافه کرد: انتظار می‌رود با ذوق سرشار هنرمندان کردستان، شهر سنندج همچنان بتواند مسیر تکامل و پویایی خود در همە عرصەهای هنری را طی کردە و آثار گرانبهای دیگری بر گنجینەهای معنوی این سرزمین افزودە کند.
مرادنیا همچنین از دستگاه‌های اجرایی خواست با حمایت از این رویداد باعث تداوم حضور سنندج به عنوان شهر خلاق جهانی موسیقی باشند چرا که حضور و ظهور هنرمندان بنام موسیقی از بطن این استان و هنرهایی مانند دف نوازی و ساخت انواع سازهای مختلف خود یکی از بزرگترین پشتوانه های این رویداد فرهنگی است.
جشن مشترک سنندج و سلیمانیە در راە است
استاندار کردستان همچنین از برگزاری جشن مشترک سنندج و سلیمانیه بە مناسبت ثبت این 2 شهر کُردنشین در فهرست شهرهای خلاق جهان خبر داد و افزود: سلیمانیە اقلیم کردستان عراق نیز از سوی سازمان فرهنگی یونسکو در فهرست شهرهای خلاق در حوزە ادبی قرار گرفته است.
مرادنیا افزود: در گفتگویی که با استاندار سلیمانیه داشتم پیشنهاد دادم بە مناسبت این رویداد بین‌المللی فرخندە جشن مشترکی در سنندج برگزار و از هنرمندان و کسانی کە در این رابطە تلاش کردەاند، قدردانی کنیم.
وی یادآور شد: پیشنهاد برگزاری جشن مشترک از سوی استاندار سلیمانیە اقلیم کردستان عراق نیز مورد پذیرش واقع شد و امیدواریم در آیندە نزدیک شاهد برپایی این مراسم باشکوە و فرهنگی در شهر هنر پرور سنندج باشیم.
سنندج درگیر جشنواره موسیقی فجر می‌شود
مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با اشاره به اینکه هم اکنون رقابت بین کشورهای مختلف در تولید محتوا خلاصه می‌شود، اظهار داشت: موسیقی جزء ابزارها و محمل‌های تولید محتوا بوده و زبان مشترک ملل مختلف است.
محمد الهیاری اضافه کرد: اگر بخواهیم پیام انقلاب اسلامی را که یک انقلاب فرهنگی است در جهان به اشتراک بگذاریم موسیقی یکی از ابزارها و زبان‌های جهانی و مهم آن است.
وی افزود: ثبت شهر سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی در حقیقت نشان از وجه تمایز موسیقی ایرانی و موسقی نواحی آن است که در آن امکان تولید محتوا، به اشتراک گذاشته شدن و بعد به صورت مشترک معیاری شنیده شدن دارد.
الهیاری تاکید کرد: امیدواریم در جشنواره موسیقی فجر بتوانیم شهر سنندج را به عنوان شهر جهانی خلاق عرصه موسیقی درگیر جشنواره کنیم و با ایجاد آمد و شد بین هنرمندان مختلف این شهر و سایر نقاط ایران و جهان این رویداد جهانی را تقویت کنیم.
کردستان پایتخت دف و مولودی
کردستان در فرهنگ موسیقیایی خود دنیاهای مختلفی از موسیقی را از عشق و عرفان را دور هم گرد آورده و شاخصه آن دف‌نوازی و مولودی خوانی بوده که در مراسم مذهبی این نوای دف است که دل و جان را جلا می‌دهد.
مولودی خوانی و دف نوازی در کردستان از دیرباز دارای ویژگی، غنا، ریشه و اصالت بوده و سینه به سینه نقل شده تا به دست ما برسد البته این نوع موسیقی عرفانی در گذشته بیشتر در خانقاها و تکایا اجرا می شد ولی اکنون به آیینی همه گیر و همه پسند در دیگر محافل و مجالس تبدیل شده است.
این نوع موسیقی عرفانی و خانقایی کردستان به علت تنوع و استفاده از ابیات عرفانی به زبان‌های عربی، فارسی و کُردی از غنای پرباری برخوردار است که نشان از ماهیت، اصالت و ریشه دار بودن آن در ادوار گذشته دارد.
استاد بزرگ موسیقی کُردی اهل اقلیم کردستان عراق می گوید: دف بخش جدایی ناپذیر موسیقی کُردی است و کسی نمی تواند بگوید دف، سازی وارداتی در این موسیقی است.
انور قره داغی باور دارد: حضور دف در بین گروه های موسیقی کُردی زیبایی و دلنشینی خاصی به این نوع موسیقی بخشیده است که نمی توان با هیچ ساز دیگری این نوا را خلق کرد.
وی افزود: صدا و مولودی دف هم در موسیقی عرفانی و خانقایی و هم در موسیقی رزمی و بزمی جایگاه خاص خود را دارد و در بین مردم کردستان و هنگام برگزاری آیین های مذهبی از جمله آیین های مولودی خوانی از این ساز استفاده می شود به همین خاطر دف به عنوان یک ساز دینی و مقدس در میان مردمان این دیار شناخته می شود.
به بهانه این ساز و موسیقی عرفانی سنندج همه ساله در ایام ولادت نبی مکرم اسلام (ص) میزبان جشنواره بین المللی دف نوای رحمت است که مرداد امسال نهمین دوره جشنواره با شعار هنر، همگرایی و مهربانی با حضور گروه‌های دف‌نواز برتر داخل و خارج از کشور برگزار شد.
داشتن دغدغه آینده بهتر لازمه ماندگاری سنندج در فهرست جهانی است
عضو شورای اسلامی شهر سنندج با بیان اینکه ابلاغ و شناسایی این شهر به عنوان شهر خلاق موسیقی توسط یونسکو فقط زمینه جهانی معرفی ظرفیت‌ها را برای کردستان مهیا می‌کند، گفت: ایجاد و توسعه زیرساخت‌های فرهنگی همچون فرهنگسرا، شناسایی و معرفی ظرفیت‌ها و هنرمندهای واقعی، توجه بنیادین به دغدغه های آنها، فرهنگ سازی و مشارکت دادن مردم و توسعه صنعت گردشگری رسالت تمامی مدیرانی‌است که دغدغە آینده بهتر را دارند.
سید غریب سجادی اضافه کرد: این مهم بیش از هر امری ناشی از وجود هنرمندان سنندجی است که نه تنها موسیقی کُردی و ایرانی بلکه موسیقی دنیا همواره مدیون تلاش آنها بوده است.
وی افزود: در این بین نباید از نقش مردم سنندج غفلت کرد، چرا که حضور و حمایت چند 10 هزار نفری آنها از یک برنامه فرهنگی از پتانسیل‌های غیر قابل انکاری بود که مورد توجه یونسکو برای قرار دادن نام این شهر در ردیف شهرهای خلاق قرار گرفته است.
سجادی یادآور شد: در نهایت سرمایه فرهنگی و غنی کردستان در حوزه موسیقی با توجه به تلاش‌های صورت گرفته و تایید و بررسی نهاد مهمی همچون یونسکو به یک سرمایه نمادین و به عبارت ساده تر یک «برند بین المللی» تبدیل کرده است.
عضو شورای اسلامی شهر سنندج اظهار داشت: اما باید واقع بین بود و اقرار کرد که این برند نمی‌تواند و نباید سرپوشی باشد برای فرار از مشکلات و ضعف‌هایی که در شهر وجود دارد و باید فکری به حال آنها کرد اما واقعیت مهمتر آنکه باید امروز از این فرصت جهانی برای توسعه هر چه بیشتر شهر استفاده کرد.
جغرافیای فرهنگی کردستان در قالب موسیقی گسترش می‌یابد
مدیرکل صدا و سیمای مرکز کردستان موسیقی را بخش جدایی ناپذیر از فرهنگ این استان می داند و معتقد است: شبکه کُرد از ظرفیت خود برای توسعه جغرافیای فرهنگی در قالب موسیقی اصیل این دیار استفاده‌ می‌کند.
جعفر عبدالملکی با تبریک معرفی سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی جهان افزود: موسیقی سطوح مختلفی از عامه تا نخبگان را در بر می‌گیرد و غذای روح است و تمام افراد جامعه به آن نیاز دارند لذا در شبکه استانی سعی بر آن است که موسیقی‌های تولیدی وجه دار، هدفمند، عامه‌گرا و نخبه محور باشند به گونه‌ای که منجر به تعالی جامعه و رشد و توسعه شود.
وی با اشاره به تنوع و تکثر فرهنگی موجود در استان گفت: ذائقه شناسی و ذائقه سازی 2 مؤلفه مهم در کار رسانه‌ای بویژه تولید و پخش موسیقی است و سعی می‌شود جغرافیای فرهنگی استان کردستان در موسیقی نیز انعکاس یابد.
مدیرکل صدا و سیمای مرکز کردستان با اشاره به تنوع زبان، لهجه، لباس، مذهب و طبیعت یک فرصت‌ برای توسعه این استان است، اظهار داشت: حوزه موسیقی در فرهنگ کُرد جایگاه مهمی دارد که باید تلاش کنیم این موسیقی تعالی بخش باشد و به موسیقی کف خیابانی، مبتذل و فرسایش گر فرهنگی تبدیل نشود.
وی تاکید کرد: باید کاری کنیم که با شنیدن موسیقی کردستان تحسین همگان برانگیخته شود و نه اینکه موجب تحقیر شود و اگر موسیقی در جای خود تعریف شود، موجب تعالی و در غیر از آن دیگران ما را تنزل خواهند داد.
نوای توسعه شهری سنندج با موسیقی هم‌نوا می‌شود
شهردار سنندج نیز گفت: ثبت جهانی سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی از سوی سازمان فرهنگی یونسکو اتفاقی تاریخی برای کردستان است و شهرداری به عنوان دبیرخانه دائمی این رویداد انتخاب شده است.
حشمت الله صیدی با بیان اینکه دبیرخانه دائمی و مرکز خلاقیت شهرداری از انتقادات و پیشنهادات برای بهبود روند حفظ این برند استقبال می‌کند، اظهار داشت: برای دستیابی به این اتفاق مهم رقبای بزرگی همچون شیراز و مشهد پشت سر گذاشته شده است.
وی اضافه کرد: یکی از برنامه‌های ما برای توسعه این دستاورد درخواست از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ایجاد موزه موسیقی در سنندج است ضمن اینکه تلاش می‌شود بخشی در جشنواره‌های موسیقی برای موسیقی کُردی ایجاد کنیم البته در این میان از ظرفیت انجمن موسیقی ایران که اعلام همکاری کرده، بهره خواهیم گرفت.
صیدی یادآور شد: محور برنامه‌های شهرداری سمت و سوی موسیقی به خود می‌گیرد و حتی تلاش داریم محور برنامه‌های پنج ساله در حال تدوین توسط مجموعه دانشگاه کردستان نیز به این سمت و سو پیش برود.
خلاقیت در عصر حاضر به شکل ویژه‌ای روی ویِژگی‌های فرهگی شهرها تمرکز و تاثیر دارد بطوریکه شهر خلاق، سرشار از فعالیت‌های نوآورانه است و محیط شهری می تواند زمینه نمایان شدن استعدادها و خلاقیت‌های شهروندان را فراهم کند.
ماندگاری در لیست جهانی یونسکو نیازمند ایجاد زیرساخت‌های مختلف در محل اثر، شهر، چهره و سایر شاخص هاست که سنندج نیز به عنوان عضوی از شبکه شهرهای خلاق باید بتواند در فرصت 2 ساله سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد این زیرساخت ها را در خود جای دهد.
با اعلام سازمان فرهنگی یونسکو اسامی 66 شهر که به شبکه خلاق ملحق شدند اعلام شد که در این میان سنندج نیز به عنوان شهر خلاق موسیقی در این فهرست ثبت جهانی شده است.