عصر کرد -

به گزارش خبرگزاری فارس از کردستان؛ سوژه این بار ما را به مسیری می‌کشاند که انتهایش روستای پلکانی و گردشگری زیبای دولاب در 40 کیلومتری جنوب شهر سنندج در دامنه‌های کوه اوالان و بین شهر سنندج و کامیاران از توابع بخش موچش در منطقه اورامان ژاورود شرقی است.

روستایی با قدمتی بیش از 900 سال که طبق روایات ذکر شده توسط فردی به نام اسفندیار رنگ آبادانی به خود گرفته است.
مردم دولاب گویش اورامی دارند و در گویش محلی خود دولاب را دولآو یعنی جای پر از آب تلفظ می‌کنند، چرا که روستا دولاب دارای 160 چشمه دائمی است.
بعد از گذر از مسیر پرپیچ و خم و صعب‌العبور به آبادی دولاو می‌رسیم همه جا بو و طعم انگور دارد، پشت‌بام‌های پلکانی روستا را به مقصد برزی‌بان پیش می‌گیریم هرچه جلوتر می رویم راه سخت و صعب العبورتر می‌شود تاکستان‌های در کنار هم تنیده در همچون تابلوی بی‌نظیر و زیبا قاب می‌شود.

کار از صبح زود شروع می‌شود، مردان در میان شاخ و برگ‌ درختان مو در تاکستان‌های روستا با حساسیت خاص سبدهایی را که از درخت ارغوان تولید شده پر از انگور می‌کنند.
انگور در روستای دولاب مانند انار هورامان‌ جشن سالیانه دارد، جشنی به اسم (بولاو) که دوستان و آشنایان را دور هم گرد می آورد و طی این مراسم انگور به تیز آب تبدیل می‌شود.

خوشه‌های انگور با دقت و حساسیت خاصی از درخت‌های مو جدا می‌شود و در سبدهای دست‌سازی که سازه مردمان خود روستاست چیده می‌شود، مرحله بعد رساندن محصول چیده شده به محل تولید کشمش است.

مسیر بین مزارع ماشین‌رو نیست سبدهای انگور برای تبدیل به کشمش به محل قرارگیری دیگ‌هایی می‌برند که از ساعت‌ها قبل آماده شده و در حال جوشیدن است.
جوانان بیشترین نقش را در حمل ایفا می‌کنند، سبدها با طنابی پارچه‌ای بر شانه جوانان آبادی سوار می‌شود و راهی مسیر تبدیل به کشمش شدن می‌شود.

دانه‌های قهوه‌ای آفتاب‌سوختگی روی پوست دستان سفیدش نشان از سال‌ها تلاش جلوی نور آفتاب در باغات میوه دارد، دست‌هایی که بو و رنگ گردو می‌دهد، می‌گوید: 62 سال سن دارم، خیلی کم سن و سال بودم پدر و مادرم را از دست دادم و خیلی زود وارد زندگی متاهلی شدم از روزی که یادم است پابه پای همسرم در باغ کار می‌کنم.
آرامش خاصی در نگاهش موج می‌زند و ادامه می‌دهد: کار در روستا همین است پیشه ما باغداری است و به صورت خانوادگی زن و مردم به همراه فرزندان روی زمین کار می‌کنند و هرچه کرم خدا باشد روزی می‌گیرند.
پنجه بی‌آبی بر گلوی کشاورزی

کاک حسین محمدویسی دیگر ساکن روستای دولاب است، وی می‌گوید: این باغ از سال 74 ایجاد شده و تا به امروز روزی‌رسان و منبع درآمد خانواده‌ام بوده است.
گیلاس، هلو و انگور بیشترین محصولی است که در این باغ تولید می‌کنیم البته امسال با توجه به کمبود بارش‌ها وضعیت تولید هم تعریفی ندارد و نسبت به سال گذشته به شدت کاهش پیدا کرده است.

صبح زود مردان روستا به صورت دسته جمعی وارد تاکستان‌های انگور می‌شوند و کار برداشت انگور انجام می‌شود.
مرحله بعدی رساند انگورهای چیده شده به محل تولید کشمش است که در اغلب موارد با توجه به سختی و صعب‌العبور بودن مسیرها توسط جوانان روستا انجام می‌شود.

تهیه بولاو توسط سالخورده آبادی
کاک توفیق که از با تجربه‌های بولاوگیری در روستای دولاو است، می‌گوید: همه ما با هم خویشاوند هستیم همیشه در این ایام سال برای کمک به همدیگر بدون هیچ چشمداشتی کمر همت می‌بندیم و در چیدن و تبدیل انگور به کشمش در حد توان کار می‌کنیم.
وی که بنا به گفته حاضرین تجربه و مهارت خاصی در تولید کشمش سنتی در این روستا دارد در مورد فرآیند تولید کشمش در این روستا می‌گوید: براساس آنچه از گذشتگان آموخته‌ایم روز قبل از بولاوگیری بسته به مقدار انگوری که قرار است تبدیل به کشمش‌ شود برای هر 30 چنگله معادل یک (ته‌غار) تقریباً یک حلب 18 کیلویی خاکستر قبلاً تهیه شده است که البته صرفاً خاکستر درخت انگور است که داخل دیگ بزرگی پر از آب که در گویش محلی به آن (قازان) می‌گویند حدود 10 ساعت می‌جوشانند.
نوع خاکستر و مقدار جوشاندن آن خیلی حساس بوده و تنها از عهده مجربین و یا به تعبیری افراد قدیمی‌تر و باتجربه روستا برمی‌آید چرا که این کار نقش مهمی در روشنی و مرغوبیت محصول به دست آمده دارد.
البته تنها دو تا سه نوع انگور کشمش، فرخی و گزنه تحمل تیزاب و حرارت آتش دارند و به همین دلیل در دولاو بیشتر از این نوع انگورها کشمش تولید می‌شود.
بولاو کردن

زنان و دختران با سلیقه و حوصله خاص انگور را روی هم و دور دیگ می‌چینند کوره‌ها بعداز نهار روشن می‌شود و تیزابی که قبلا تهیه و داخل یک بشکه جداگانه ته‌نشین شده است خیلی بااحتیاط به طوری که رسوب آن مخلوط نشود در داخل دیگ‌های سوار شده روی تنور روشن ریخته می‌شود تا به نقطه جوش برسد.

دو نفر در طرفین دیگ می‌نشینند و به نوبت انگورها را داخل دیگ می‌برند و سریع بیرون می‌آورند، کسانی که به اصطلاح بولاو می‌کنند باید از مهارت و تجربه کافی برخوردارباشند چرا که در صورت بی‌تجربه‌گی این احتمال وجود دارد که انگورها بسوزند یا گاهی اوقات قسمت‌هایی از آن‌ها خشک و به کشمش تبدیل نشود.

انگورهای بولاو شده بار دیگر درون سبدهای دست‌ساز«چنگله‌ها» گذاشته می‌شود تا مقداری آب‌کش شوند، سپس آنها رابه پشت بامی که قبلاً گل اندود شده انتقال می‌دهند و دو تا سه نفر از مردان باتجربه آبادی آنها را روبه سمت آفتاب روی بام می‌چینند.
10 روز زمان لازم است که بولاو به کشمش تبدیل شود، کشمشی که به کشمش دولاو مشهور است و در بین مردم استان کردستان و حتی خارج از استان و کشور مشتریان پر وپا قرصی دارد.

تولید 8 هزار تن کشمش در کردستان
فرید سپری رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان در مورد میزان تبدیل انگور به کشمش در استان می‌گوید: 17 هزار هکتار از اراضی کشاورزی سطح زیرکشت در استان به باغات انگور اختصاص دارد.
به گفته وی، کردستان از لحاظ سطح و تولید انگور دیم بعد از استان فارس، در جایگاه دوم کشوری قرار دارد و از لحاظ انگور آبی نیز در این شاخص در جایگاه 15 کشوری است.
وی با بیان اینکه 13 هزار هکتار از این میزان انگور دیم و 5 هکتار عمدتا باغات انگور آبی است، گفت: بیشتر باغات انگور این استان به صورت دیم کشت می‌شود و میانگین تولید باغات دیم در هر هکتار 7.5 تُن و پیش‌بینی تولید آن نیز 67 هزار و 500 تُن و میانگین تولید باغات آبی نیز در هر هکتار 12.5 تُن و پیش‌بینی تولید آن 61 هزار و 500 تُن است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان افزود: سالانه در مجموع 126 هزار تن انگور در استان تولید می‌شود که 32 هزار تن از میزان به تولید کشمش اختصاص پیدا می‌کند.
وی تصریح کرد: ارزش ریالی انگور تولید شده استان معادل 500 میلیارد تومان و براساس نظر کارشناسان ارزش ریالی کشمش تولیدی 192 میلیارد تومان است.
و اما..
کردستان در تولید بسیاری از محصولات کشاورزی جایگاه‌های اول تا پنجم کشوری دارد و قطعا توجه به این ظرفیت و ایجاد بسترهای لازم برای رونق و توسعه صنعت کشاورزی با ایجاد صنایع فراوری می‌توان بهترین اقدام را در راستای اشتغالزایی، رونق اقتصادی و مهاجرت‌پذیری روستاها در این استان انجام داد.
موضوعی که به عنوان یکی از مطالبات همیشگی مردمان روستا خاصتا کشاورزان همواره مطرح می‌شود و مسئولان نیز ایجاد صنایع تبدیلی برای محصولات مختلف کشاورزی را مهمترین نیاز بخش کشاورزی می‌دانند.
برندسازی محصولات کشاورزی با شعار هر روستا یک محصول حرکت خوبی بود که طی سال‌های اخیر در استان کردستان شکل گرفت و با برگزاری جشن‌های مختلف همچون جشن انار، جشن انگور و غیره زمینه معرفی محصولات کشاورزی استان به عنوان ارگانیک‌ترین محصولات فراهم شد اما متاسفانه شیوع کروناویروس این حرکت ارزشمند را مانند بسیاری از برنامه‌ها دستخوش خود قرار داد.
انتهای پیام/2330/71 /ی